Dit product is helaas niet meer beschikbaar

Kunst aan de orde. Kunst en Politiek in België. 1918-1945

Virginie DEVILLEZ
€25,00
Verzenden naar
*
*
Verzendmethode
Naam
Geschatte levering
Prijs
Geen verzendopties

Year: 2003
Publisher: Dexia - Snoeck
Edition: 1st
Language: NL
Pages: 432
Condition: As New
Binding: HC
Illustrated: Vele afbeeldingen in kleur, foto's en tekeningen.

- Flaptekst
Is de Tweede Wereldoorlog enkel een ietwat sombere kanttekening geweest in de geschiedenis van de plastische kunsten in België? Is deze periode getuige geweest van het plotse ontstaan van corporatistische dromen en aantrekkingskracht voor ‘le beau métier’, als garantie voor het voortbestaan van de nationale constanten, of beter, de Vlaamse en Waalse constanten? Van Belgische kunst was immers geen sprake meer… De oorlog was een tijd van communautaire kunst, van verbondenheid met het eigen grondgebied, met een regio… Het Reich stimuleerde deze ‘etnische’ kunst, die ervoor zorgde dat de voorouderlijke banden met Duitsland weer werden aangehaald. De bezetting luidde het begin in van een periode van een verzoening die verheerlijkt werd door de tentoonstellingen van Vlaamse en Waalse kunst in Duitsland en door de reis van kunstenaars die werden uitgenodigd om te komen kijken naar de verwezenlijkingen van de nazi’s…. Bij de bevrijding werk de afrekening gemaakt. De collaborerende kunstenaars werden van de culturele scène verbannen. Hen wachtte de schande, ballingschap, de gevangenis. Maar misschien was het verwijderen van deze zwarte schapen voor de Belgische artistieke kringen ook wel een middel om definitief af te rekenen met een recent en hinderlijk verleden? Sinds de economische crisis van de jaren dertig streefden de kunstenaars en de machthebbers immers naar een hervorming van het cultuurbeleid. Het model dat toen opgeld maakte was dat van het fascistische Italië, met zijn corporaties, zijn officiële opdrachten voor monumentale kunst en zijn corporatistisch getint onderwijs. De jaren dertig waren een bloeiperiode voor praktische experimenten en theoretische denkoefeningen die neerkwamen op een onhandige poging tot het aanpassen van het fascistisch systeem aan de Belgische democratie. Op de vooravond van de oorlog was de Belgische staat er niet in geslaagd te kiezen tussen dirigisme en liberalisme, tussen ‘kunst voor de kunst’ en de utilitaristische esthetiek. Na de capitulatie in mei 1940 leidden deze voorzichtige pogingen in de richting van een cultureel beleid tot allerlei soorten interpretaties, zowel door de instanties van de wettige macht als door de Nieuwe Orde. De bezetting is dus zeker geen kanttekening in de geschiedenis van de plastische kunsten van België. Door een duidelijke scheidslijn te trekken tussen de echte breuk en de verkeerde continuïteit, toont dit boek ons dat men ook op de Belgische artistieke scène een dirigistische droom heeft gekoesterd.

- INHOUD:
WOORD VOORAF
VOORWOORD
INLEIDING
EEN TIJD VAN CRISIS
Goede en kwade dagen van het Bestuur der Schone Kunsten
• Ministers en ambtenaren
De (vluchtige) rol van de minister
De mannen in de schaduw
• Aankopen, tentoonstellingen en inquisitie
Een goede 'levende' kunstenaar is in de eerste plaats een dode kunstenaar
De institutionalisering van het vlaams expressionisme
Het schandaal-Modigliani
De aankoopcommissie in gevaar
'Fauves' en 'Pompiers' in het museum
Paul Lambone, algemeen regeringscommissaris voor de tentoonstellingen van Belgische Kunst
Fierens-Gevaert en de Biënnales van Venetië
De 'opdrachten' van een op rust gestelde ambtenaar
De Schone Kunsten met een depressie
• 1929-1932: de zwarte jaren
De krimpende begroting van de Schone Kunsten
De ondergang van de Levende Kunst
Kunstenaars in crisistijd
De bittere ervaring van het Eeuwfeest
L'Artvivant, vereniging zonder winstgevend doel
De vereffening van de Levende Kunst
• 1932-1934: het uur van de waarheid
De Nationale Tombola van Schone Kunsten
De Vereniging der Beroepskunstenaars van België
De corporatistische verleiding
De Gesprekken van Venetië
Besluit: over de noodzaak om in te grijpen
IN TIJDEN VAN HOOP EN TWIJFEL
De lessen van de Wereldtentoonstelling van Brussel in 1935
• De bekroning van de Moderne Kunst
Leo van Puyvelde, in de lijn van Fierens-Gevaert
Een storm van protest
De Internationale Tentoonstelling voor Moderne Kunst
• 'Wanneer de drie kunsten elkaar de hand reiken'
Een eerste poging
De Belgische paviljoenen of de triomf van de Academie
Samenstelling en werkzaamheden van de jury
De paviljoenen voor de Sierkunsten
Het Modelstation
De hoofdgevel van de Grote Paleizen
• Besluit: Brussel 1935, een modelexperiment
De Internationale Tentoonstelling van Parijs in 1937: lessen en teleurstellingen
• De opwaardering van de kunstnijverheid en het onderwijs daarin
De visionairs
Henry van de Velde, de reddende engel
Marius Renard, de 'technicus'
Het Kunsrnijverheidsonderwijs, een probleem even oud als België?
Het rapport-van de Velde
De Dienst voor het Technisch Onderwijs
De enquête over de coördinatie van het technisch en kunstonderwijs
Kunst en Nijverheid, een 'Werkbund' op zijn Belgisch
De Internationale Tentoonstelling 'Arts et Techniques dans la Vie moderne' van Parijs in 1937
Henry van de Velde, een profeet in eigen land
Moderniteit en traditie, de algemene tendensen van de Belgische deelname
De tentoonstelling en haar resultaten
• De periode daarna: een teleurstelling
1937-194°, de verwikkelingen van de kunstnijverheid na Parijs 1937
De voortzetting van de lessen van de Tentoonstelling 'Arts et Techniques'
Het plan voor de heropbouw van het Belgisch paviljoen valt in duigen
Het Koninklijk Museum voor Hedendaagse Sierkunsten, Stichting Louis Empain
Een beweging die stilaan achterop raakt
Van kunstnijverheid tot ambacht
Besluit: kunst in de stad
Het laatste front van de Levende Kunst
Het schandaal van de Belgische Kunst op de Tentoonstelling van Parijs
Men neemt dezelfden en men begint opnieuw ... Kunstenaars komen in opstand
De Compagnons de l'Art
De affaire-Chagall, of de laatste 'streken' van Edmond Glesener
• Besluit: een beleid met twee snelheden
Het betaald verlof en de opkomst van een 'culturele wil'
• De sociale rol van de musea
De voorlopers
Jean Capart en de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis
Fierens-Gevaert en van Puyvelde, stichters van Diffusion artistique
De ommekeer vanaf 1936
De musea en de vrijetijdsbesteding van de arbeider
De musea en hun 'popularisatieopdracht' aan de vooravond van de oorlog
• 'Voor een beleid van Schone Kunsten'
Louis Piérard en de budgetten van het Ministerie van Openbaar Onderwijs
De impact van de rapporten-Piérard
De LibreAcadémie de Belgique
De angst voor het 'culturele'
Terug naar het uitgangspunt
Besluit
SOMBERE TIJDEN
De bezetting en de kunst
• 'Zowel in de kunst als in de politiek is de revolutie rechts'
Kunst in het nazi-gareel
De veiling van Luzern
Georges Marlier, de loopbaan van een cultureel collaborateur
Het offer van een generatie
• De nieuwe culturele instanties
De machtsgreep
Vlamingen eerst
De cultuurraden
Waalse tegenzin
• Terug naar het 'normale leven'
De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
De kunsthandel
Tentoonstellingen en censuur
De ballingen
Kunstenaars van de schaduw, schaduwen van kunstenaars
De kunstenaars en het verzet
Besluit: de oorlogsjaren, een realiteit buiten de norm?
• De onopvallende verduitsing
De lessen van het eeuwigdurende Duitsland
Vlaanderen en Duitsland, een tijd van weerzien
De verloving tussen Wallonië en Duitsland
Een onnatuurlijk verbond?
De Communauté culturelle wallonne
Huwelijksreis
Besluit: communautarisering of verduitsing?
• Besluit
De verkeerde continuïteit
• De Nieuwe Culturele Orde
Structuren en organisaties van de artistieke scène
Tussen kunst en politiek, de slecht uitgedrukte wensen van het corporatistische Vlaanderen
Naar een corporatie van de 'Waalse' en 'Franstalige Belgische' kunstenaars
Eerste poging, eerste mislukking. De Communauté culturelle wallonne 'speelt mee' ... maar Rex ook. De Nieuwe Culturele Orde van 'Wallonië' en 'Franstalig België' in het kielzog van Vlaanderen
Besluit
Het cultureel beleid van de grote agglomeraties
'Brussel, intellectueel centrum'?
Charleroi, op het hoogtepunt van de verandering
Besluit
• De politieke kunst
De zoektocht naar een stijl ten dienste van de natie en de collectiviteit
Het Atelier libre
Winterhulp
De Salons 'Art Jeune'
Van de Veldes verloren werelden
Het Commissariaat-generaal voor 's Lands
Werderopbouw
Van kunstnijverheden tot ambacht
Wandtapijt en dinanderie, de parels van het herontdekte ambacht
Doornik als proefproject. De dinanderie, parel van de provincie Namen
• Besluit
EPILOOG
BESLUIT
VOETNOTEN
BIJLAGEN
OVERZICHT VAN DE BRONNEN
EN BIBLIOGRAFIE
HERKOMST EN FOTOGRAFISCHE
VERANTWOORDING VAN DE
ILLUSTRATIES
AFKORTINGEN
TREFWOORDENREGISTER.
Productlabels